تاثیر تغذیه بر یادگیری و دوران امتحانات و کنکور
تغذیه، فرآیندی است که طی آن غذا تهیه، تأمین و وارد بدن شده و پس از عمل متابولیسم روی آن، مورد استفادهی سلولها قرار میگیرد. سوءتغذیه عبارت است از به هم خوردن تعادل بین ورود موادمغذی به بدن و مصرف مواد مغذی در بدن و مواد غذایی به هرمادهی جامد یا مایعی که بتواند نیازهای غذایی بدن رامرتفع کند، اطلاق میشود.
نقش مواد غذایی دربدن
نقش موادغذایی در بدن را میتوان به سه مورد زیر تقسیم کرد:
1) تولیدانرژی: برای انجام فعالیتهای حیاتی دستگاههایگوناگون بدن مانند: قلب، ریه، دستگاه گوارش و عضلات وتأمین انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه، قندها وچربیها از عمدهترین گروههای تأمینکنندهی انرژی هستند.
2) تولید مواد: سبب رشد،ترمیم و بازسازی بافتهای بدن میشود. پروتئینها مهمترین گروه مواد غذایی مورد استفاده برای ماده سازی هستند.
3) انجام واکنشهایشیمیایی: ازجمله وظایف ویتامینها و ترکیبات معدنی،انجام واکنشهای شیمیایی است و کمبود آنها عامل بروزبیماریهای گوناگون میشود.
دوران جنینی و سال اول تولد، یکی از مهمترین دوران رشد کودک است و رسیدن مواد تغذیهای اعم از پروتئین، انرژی و ریزمغذیها نقشی بسیارمهم و اساسی در رشد و تکامل او تا قبل از سن رفتن به مدرسه دارند. عوارض بعضی از این کمبودها، چنانچه طفل در این دوران با آن روبهرو شده باشد، در سنین مدرسه غیرقابل جبران است.
عمدهترین مشکلات تغذیهای کشور،سوءتغذیه ناشی از کمی دریافت پروتئین و انرژی(PEM), کمبودید، کمبود آهن و کمخونی ناشی از آن است. کمبودویتامینA و سایر کمبودها شامل کمبود ویتامینهایگروهB مثل ویتامینB2 و کمبود ویتامینD نیز در کودکانگزارش شده است.
بعضی از این کمبودها به دلیل فقر مواد مغذی در غذاهای یک منطقه، همهی گروههای سنی رادرگیر میکند ولی کودکان بهدلیل افزایش نیاز در دوران رشد، بیشتر در معرض خطر قرار میگیرند. افزایش نیاز در این دوران قابل توجه است؛ بهویژه کودکان در جهشهای رشد، نیازبیشتری به مواد غذایی و ریز مغذیها مانند ید و آهن دارند. تفاوت نیاز در دختران و پسران بهویژه در دوران بلوغ بهدلیل تفاوت سن بلوغ است و بعد از آن نیاز به ید وآهن در دختران بیشتر است؛ ولی بعد از بلوغ، تعادل هورمونها در پسران بهگونهای است که رشد غدهی تیروئیددر اثر کمبود ید در آنان متوقف میشود ولی در دختران، این نیاز همچنان تا دوران بارداری وجود دارد؛ بههمین دلیل بعد از دوران بلوغ، بروز مشکل گواتر در زنان 5 تا 6 برابربیشتر از مردان است.
شیوع کمبود آهن وکمخونی ناشی از فقر آهن نیز در دختران پس از بلوغ افزایش مییابد. سایرکمبودها مثل کلسیم و ویتامینD نیز در دوران کودکی ونوجوانی بهطور یکسان بر هر دو جنس اثر میگذارد؛ ولی درنهایت زنان، بیشتر در معرض خطر کمبود کلسیم و ویتامینD قرار میگیرند. بنابراین در کودکی و در دوران تحصیلی،اگرچه تغذیه ی صحیح در هر دو جنس اهمیت دارد ولی زنان بهخاطر اینکه از ذخایر بدن خود در دوران بارداری وشیردهی استفاده میکنند، آسیبپذیرتر بوده و نیاز به توجه ویژهتری دارند. سوءتغذیه در دختربچهها در حقیقت نسل رادر معرض خطر قرار میدهد.
تحقیقات نشان داده است که مادران کموزن با جثهی کوچک، کودکان کوتاهتر و با سرکوچکتر بهدنیا میآورند. این تحقیقات رابطهی معنیداریبین سن مادر و وزن در هنگام تولد نشان داده است؛ ازجمله آنکه مادران جوانتر عمدتاً کودکانی با جثهی ریزتربهدنیا میآورند. غلظت هموگلوبین نیز در سه ماهه ی اول،ارتباط مثبتی با وزن، قد و دور سر نوزاد داشته است. کودکان کموزن بهطور معمول مشکلات زیادی در زمینهی رشد، تغذیه وایمنی دارند و معمولاً بیشتر از کودکان سالم با تأخیر رشددر دوران کودکی مواجه میشوند و به همینترتیب این حلقهی معیوب، باعث پدیدآمدن نسلی کوتاهتر و آسیبپذیرتر درمقابل انواع بیماریها میشود.
دانشمندانی که دربارهی مسألهی سوءتغذیه و عوارض اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن تحقیق میکنند, توانستهاند با محاسبات دقیق،ارزشی را که یک انسان سالم میتواند برای جامعهی خودداشته باشد، از نظر توانمندیهای فیزیکی و ذهنی به معیاری قابل سنجش (پول) تبدیل کنند؛ آنگاه این دانشمندان براساس آمار سوءتغذیه، ضرر و زیان کشورها را مقایسه کردند تا به سیاستگذاران به بروز عواقب ناشی از سوءتغذیه در جامعه هشدار دهند و با طراحی برنامههای پیشگیری، نسلهای آتی را از رکود و عقبماندگی برهانند. این محاسبات میگوید که سرمایهگذاری در این زمینه تا چه اندازه میتواند به نفع جامعه باشد.
نقش تغذیه دریادگیری
نقش تغذیه در سلامت افراد در هر سنی شناخته شده است زیرا تغذیه ی خوب موجب عملکرد بهترارگانهای گونان بدن مانند مغز، سیستم ایمنی و دفاعی وقلبیعروقی میشود. تغذیه ی مناسب دانشآموزان نیز بهدلیل شرایط سنی، تحرک و فعالیت بدنی آنها و درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه میتواند نقش بسیار بااهمیتی داشته باشد. درروزهای امتحان بهعلت استرس و فشارهای عصبی بهطور معمول تغذیهی دانشآموزان دچار اشکال میشود که هم روی یادگیری تأثیر میگذارد و هم بهعلت استرس، سیستم ایمنی بدن راتضعیف میکند و موجب میشود که بیماریهای متعدد در ایندوران، سلامت آنها را تهدید کند، بنابراین برای پیشگیری از آثار نامطلوب تغذیهی نامناسب و بروز بیماریها, باید یک برنامهریزی غذایی صحیح برای دانشآموزان تنظیم کرد تاعملکرد مغز و یادگیری آنها افزایش یافته و سیستم ایمنی بدن نیز تقویت شود.
غذا و تقویت حافظه
براساس نظر متخصصان، بهترین راه برای افزایش یادگیری، خوردن صبحانهای کافی و مناسب است. صبحانه، انرژی اولیه برای عملکرد مغز را تأمین میکند و دردانشآموزان موجب افزایش قدرت یادگیری، تمرکز و تقویت حافظه شده و قدرت حل مسائل را بالا میبرد. صبحانهی مناسب شامل مواد قندی یا غلات پیچیده مثل نان و پروتئین است تاانرژی کافی برای شروع فعالیتهای روزانه, تأمین و در سطح مناسب نگهداری شود، بنابراین خوردن میوه و آب میوهی تازه،شیر، پنیر، مغزها (مانند گردو و بادام) و تخممرغ, محرک خوبی برای فعالیتهای مغزی است. دربارهی دانشآموزانی که به خوردن صبحانه ی کامل علاقهای نشان نمیدهند، حتی خوردن تنها یک لیوان شیر و یک عدد موز، لازم و ضروری است وبههیچ عنوان نباید دانشآموزان بدون خوردن صبحانه به مدرسه بروند.
از سوی دیگر، خوراندن صبحانهی زیاد ویا خوردن با زور، اثر معکوسی بر آمادگی دانشآموزان دارد. بعضی از مواد غذایی، آثار نامطلوبی در یادگیری دارند؛ بهطورمثال، مصرف مقدار زیادی شیرینی و یا مقدارزیاد کافئین، آثار منفی به صورت ایجاد خستگی، تغییرات خلقی و کاهش آب بدن در فرد ایجاد میکنند. خوردن مواد غذایی یاچربی زیاد نیز موجب ایجاد احساس خوابآلودگی میشود. بهطورکلی هر مادهی غذایی که بیش از ظرفیت خورده شود،توصیه نمیشود.
خوردن مواد پروتئینی در طول روز ووعدههای ناهار و شام, موجب عملکرد بهتر مغز میشود. خوردن آب و مایعات فراوان در طول روز, موجب شادابی و افزایش قدرت یادگیری میشود. در هنگام مطالعه و درسخواندن، اغلب دانشآموزان احساس گرسنگی و خستگی میکنند و بهطور معمول به خوردن یک میان وعده برای کارآیی بهتر و ادامه ی مطالعه تمایل دارند. مواد سبک و کمچرب مانند مغز پسته، فندق،بادام، گردو، کشمش، بادامزمینی، چند عدد بیسکویت و شیر یامیوه و آبمیوه، کمی نان و پنیر کمچرب, به تمدید انرژی وتمرکز در دانشآموزان کمک میکند. در بعضی از مطالعات، به نقش غذاهایی مانند توت فرنگی، شاه توت، موز، ماهی، شکلات و بعضی از ویتامینها مانند ویتامین و اسیدفولیک در بهبودحافظه اشاره شده است.
بهطورکلی، رژیم غذایی دردوران امتحانات باید حاوی مقدار زیادی پروتئین،کربوهیدراتهای پیچیده، آب، مایعات و مقدار کمی چربیباشد.
تاثیر غذا در دوران امتحانات و کنکور
در دوران امتحانات معمولا کودکان و نوجوانان و جوانان به علت ترس از عدم موفقیت در امتحان، دچار استرس میشوند. یکی از اثرات مهم استرس بر تغذیه این است که موجب اتلاف مواد مغذی از بدن شده و نیاز آنها را به مواد مغذی افزایش میدهد؛ بنابراین غذای عادی و معمولی که انسان مصرف میکند، در شرایط غیرعادی و در مواقعی که شخص دچار اضطراب و استرس است، نمیتواند پاسخگوی نیازهای تغذیهای انسان گردد. چنانچه این حالت ادامه یابد، میتواند منجر به سوءتغذیه شود.
در زمان امتحانات و کنکور، به علت فعالیت فکری زیاد ممکن است تمایل به مصرف مواد شیرین افزایش یابد؛ چرا که انرژی لازم برای فعالیت سلولهای عصبی صرفا از گلوکز است و گلوکز یا قند ساده در اثر متابولیسم کربوهیدراتها (مواد قندی، نشاستهای) حاصل میشود؛ لذا ممکن است در اثر فعالیت فکری زیاد، نیاز به کربوهیدرات افزایش یابد. افراط در مصرف انواع شیرینی و موادی که در تهیه آنها از قند و شکر استفاده میشود، میتواند موجب افزایش وزن و چاقی شود. همچنین باعث برقراری عادت غلط مصرف مواد شیرین در انسان میشود و این عادت، چنانچه در دوران کودکی منجر به افزایش وزن نشود، در آینده و با بالا رفتن سن موجب چاقی و عوارض ناگوار ناشی از آن میگردد. در ضمن مصرف مواد شیرین به سلامت دندانها لطمه میزند و موجب پوسیدگی و خرابی دندانها میشود.
چنانچه مواد شیرین نزدیک به وعدههای اصلی غذایی مصرف شوند، چون قند آنها به سرعت جذب خون شده و موجب افزایش قند خون میشود، ایجاد سیری کرده و شخص اشتهایی برای صرف غذای اصلی ندارد. چون شیرینیها ارزش تغذیهای بالایی ندارند و حاوی مقدار کافی مواد مغذی نیستند، لذا نمیتوانند نیازهای تغذیهای انسان را تامین کنند و چنانچه جانشین غذای اصلی گردند، موجب سوءتغذیه، به خصوص در کودکان و نوجوانان و جوانان خواهند شد.
در دوران امتحان به علت مشغلهی فراوان و صرف وقت زیاد برای درس خواندن، معمولا فرصتی برای ورزش، پیادهروی و سایر فعالیتهای فیزیکی باقی نمیماند. این کمبود تحرک میتواند عوارض و اختلالات زیادی در شخص ایجاد کند. برای کسانی که اضافه وزن دارند و یا آمادگی ابتلا به چاقی را دارند، کمبود تحرک موجب افزایش وزن و چاقی میشود.
در دوران امتحانات چون شاگردان وقت زیادی را صرف خواندن درس و آماده شدن برای امتحانات میکنند و به این علت با عجله و در مدتی کوتاه غذا میخورند، بنابراین موادی را ترجیح میدهند که به آسانی خورده شوند و نیاز به پوست کندن، خرد کردن و جویدن زیاد نداشته باشند. به این علت معمولا از خوردن فیبر غذایی امتناع میورزند که این امر موجب اختلالات مختلف از قبیل یبوست و در سنین بالاتر افزایش چربیهای نامطلوب خون؛ بروز عوارض قلبی – عروقی و سکته؛ سرطان؛ افزایش فشارخون، چاقی، دیابت و بسیاری عوارض ناگوار دیگر در آنان میشود.
در ایام کنکور و امتحانات پایان سال، کودکان و نوجوانان و جوانان اکثر اوقات خود را صرف درس خواندن و آمادهسازی برای امتحان میکنند، در نتیجه فرصت کوتاهی را به تغذیه ی خود اختصاص میدهند و با عجله غذا میخورند و غذا را به خوبی نمیجوند. این امر برای سلامت آنان بسیار مضر است؛ زیرا مواد غذایی در دهان در اثر عمل جویدن، خرد و ریز شده و با بزاق آغشته و سپس آماده برای هضم میشوند. حال چنانچه این مرحلهی مهم به خوبی انجام نشود، اولین مرحلهی هضم دچار اختلال میگردد و بار دستگاه گوارش سنگین میشود که پیامد آن بروز ناراحتیهای گوارشی است. در ضمن در افراد چاق که اشتهای کاذب برای غذا خوردن دارند، خوب نجویدن غذا و با عجله غذا خوردن موجب مصرف غذای بیشتر شده و زمینهی مناسبی برای چاقی بیشتر فراهم میکند.
برخی از شاگردان به علت آنکه شبها مطالعه میکنند و دیر به بستر میروند، صبح دیر از خواب برمیخیزند و در نتیجه فرصتی برای خوردن صبحانه ندارند و بدون مصرف صبحانه به مدرسه میروند. این مسأله عوارض زیادی در بردارد، از جمله آنکه موجب افت قندخون میشود که عوارض عصبی از قبیل سستی، بیحالی، خستگی، عصبانیت، بیحوصلگی و افسردگی را به همراه دارد. به خصوص کاهش حافظه و قدرت یادگیری، یکی از اختلالات مهم افت قندخون یا «هیپوگلیسمی» است. بنابراین افرادی که بدون خوردن صبحانه در جلسهی امتحان یا کنکور شرکت میکنند، شانس کمتری برای موفقیت در امتحان دارند.
به هنگام درس خواندن و آماده شدن برای کنکور یا امتحانات پایان سال، معمولا شاگردان دچار اضطراب و استرس زیادی میشوند که این حالات در افراد لاغر موجب کاهش اشتها و عدم مصرف غذای کافی میشود و در نتیجه به شدت لاغری کمک میکند.
در افراد با وزن بالا، استرس باعث پرخوری عصبی شده و منجر به دریافت مقدار زیادی کالری میگردد، که موجب افزایش بیشتر وزن و چاقی میشود.
معمولا در دوران امتحان، افراد خوردن آب را فراموش میکنند و یا از مصرف آب خودداری میورزند. این امر باعث بروز یبوست، اختلال در سلامت پوست و اختلال در واکنشهای بیوشیمیایی داخلی بدن میشود و سلامت شخص را به خطر میاندازد.
عوارض و اختلالاتی که به علت تغذیهی غلط در دوران امتحانات و کنکور ممکن است برای کودکان و نوجوانان و جوانان پیش آید و سلامت آنان را تهدید کند، عبارتند از:
- – کاهش قدرت حافظه و یادگیری و در نتیجه عدم موفقیت در امتحانات؛
- – کمخونی؛
- – کمبود رشد و کوتاهی قد؛
- – کاهش قدرت بینایی؛
- – ناراحتیهای عصبی از قبیل بدخلقی، پرخاشگری، بیحوصلگی، خستگی و گیجی، افسردگی؛
- – کاهش قدرت مقاومت بدن در برابر عفونتها، که از عوارض آن بیمار شدن مکرر و طولانی شدن دوران بهبودی و ابتلا به امراض مختلف است.
نکاتی که کودکان و نوجوانان و جوانان در دوران امتحانات و کنکور باید رعایت کنند:
استراحت کافی، به خصوص در این دوران که فعالیت فکری زیاد است، بسیار ضروری است. خستگی و بیخوابی از عواملی است که قدرت حافظه و یادگیری را کاهش میدهد.
تحرک جسمی کافی و متعادل، موجب شادابی و قدرت بیشتر حافظه میشود؛ در ضمن از بروز یبوست، چاقی، افزایش چربی های خون و خستگی پیشگیری میکند.
مصرف بیشتر لبنیات از قبیل شیر، ماست، پنیر کم چربی، دوغ و کشک، برای کودکان و نوجوانان و جوانان که در سنین رشد سریع هستند، ضروری است؛ به خصوص در وعدههای صبحانه، مصرف شیر و پنیر مفید است.
مصرف تمام وعدههای اصلی غذایی یعنی صبحانه، ناهار و شام و میان وعده صبح و عصرانه مفید است و به خصوص حذف وعدههای اصلی غذایی توصیه نمیشود.
استفاده از میوهها و سبزیهای تازه، ماهی، تخممرغ (به میزان متعادل) به حفظ سلامت کودکان و نوجوانان کمک میکند و در ضمن ویتامینها و مواد معدنی لازم را به بدنشان میرساند.
پروتئین موجود در ماهی و تخممرغ از نوع بسیار خوب و با کیفیت بالاست و برای رشد کودکان و نوجوانان ضروری است.
خوردن صبحانه برای همه افراد به خصوص کودکان و نوجوانان لازم است و به تقویت حافظه آنان کمک زیادی میکند.
مصرف آبمیوهها و سبزیهایی مانند مرکبات، گوجهفرنگی و هویج در دوران امتحان مفید است و حاوی ویتامینهای ضروری برای حفظ سلامت، تقویت قدرت حافظه، شادابی و افزایش مقاومت آنان در برابر بیماریها است.
کودکان و نوجوانان باید خود را عادت دهند که وقت کافی برای خوردن غذا در نظر بگیرند. به هنگام غذا خوردن، خود را به برنامههای جنبی مشغول نکنند و از دیدن فیلمهای تلویزیونی پرهیجان و یا گوش کردن به داستانهای مهیج و تکاندهندهای که روی اعصاب اثر نامناسب دارد، بپرهیزند.
بحث و گفتوگو به هنگام غذا خوردن، به خصوص چنانچه با عصبانیت یا هیجان توأم باشد صحیح نیست؛ زیرا موجب اختلال در هضم و جذب و متابولیسم موادغذایی میشود و در نتیجه مانع استفاده کامل سلولها از مواد غذایی میگردد. حفظ آرامش روحی، به خصوص موقع غذا خوردن، به حفظ سلامت انسان و استفادهی بیشتر بدن از مواد غذایی مصرفی کمک میکند. در ضمن از اختلالات گوارشی از قبیل نفخ؛ سنگینی دستگاه گوارش، تهوع و دل درد، پیشگیری میکند.
با تأنی غذا خوردن، داشتن آرامش هنگام صرف غذا و خوب جویدن غذا، از مواردی است که باید به آن توجه زیادی شود و به صورت عادت در انسان، به ویژه در کودکان و نوجوانان درآید.
کودکان و نوجوانان عزیز توجه داشته باشند که دوران امتحان یا کنکور، قسمت طبیعی و عادی زندگی است که لازم است فعالیت فکری بیشتری برای آن صرف شود. این ایام به هیچوجه، دوران بحرانی و خطرناک عمر نیست؛ از این رو در کنار زندگی طبیعی باید با حفظ آرامش، بیشتر به مطالعه پرداخت و خود را برای امتحان آماده کرد.
منبع : سایت کنکور
تهیه و تنظیم : همیشه آنلاین
در دوران امتحانات معمولا کودکان و نوجوانان به علت ترس از عدم موفقیت در امتحان، دچار استرس میشوند. یکی از اثرات مهم استرس بر تغذیه این است که موجب اتلاف مواد مغذی از بدن شده و نیاز آنها را به مواد مغذی افزایش میدهد؛ بنابراین غذای عادی و معمولی که انسان مصرف میکند، در شرایط غیرعادی و در مواقعی که شخص دچار اضطراب و استرس است، نمیتواند پاسخگوی نیازهای تغذیهای انسان گردد. چنانچه این حالت ادامه یابد، میتواند منجر به سوءتغذیه شود.
در زمان امتحانات و کنکور، به علت فعالیت فکری زیاد ممکن است تمایل به مصرف مواد شیرین افزایش یابد؛ چرا که انرژی لازم برای فعالیت سلولهای عصبی صرفا از گلوکز است و گلوکز یا قند ساده در اثر متابولیسم کربوهیدراتها (مواد قندی، نشاستهای) حاصل میشود؛ لذا ممکن است در اثر فعالیت فکری زیاد، نیاز به کربوهیدرات افزایش یابد. افراط در مصرف انواع شیرینی و موادی که در تهیه آنها از قند و شکر استفاده میشود، میتواند موجب افزایش وزن و چاقی شود. همچنین باعث برقراری عادت غلط مصرف مواد شیرین در انسان میشود و این عادت، چنانچه در دوران کودکی منجر به افزایش وزن نشود، در آینده و با بالا رفتن سن موجب چاقی و عوارض ناگوار ناشی از آن میگردد. در ضمن مصرف مواد شیرین به سلامت دندانها لطمه میزند و موجب پوسیدگی و خرابی دندانها میشود.
چنانچه مواد شیرین نزدیک به وعدههای اصلی غذایی مصرف شوند، چون قند آنها به سرعت جذب خون شده و موجب افزایش قند خون میشود، ایجاد سیری کرده و شخص اشتهایی برای صرف غذای اصلی ندارد. چون شیرینیها ارزش تغذیهای بالایی ندارند و حاوی مقدار کافی مواد مغذی نیستند، لذا نمیتوانند نیازهای تغذیهای انسان را تامین کنند و چنانچه جانشین غذای اصلی گردند، موجب سوءتغذیه، به خصوص در کودکان و نوجوانان خواهند شد.
در دوران امتحان به علت مشغلهی فراوان و صرف وقت زیاد برای درس خواندن، معمولا فرصتی برای ورزش، پیادهروی و سایر فعالیتهای فیزیکی باقی نمیماند. این کمبود تحرک میتواند عوارض و اختلالات زیادی در شخص ایجاد کند. برای کسانی که اضافه وزن دارند و یا آمادگی ابتلا به چاقی را دارند، کمبود تحرک موجب افزایش وزن و چاقی میشود.
در دوران امتحانات چون شاگردان وقت زیادی را صرف خواندن درس و آماده شدن برای امتحانات میکنند و به این علت با عجله و در مدتی کوتاه غذا میخورند، بنابراین موادی را ترجیح میدهند که به آسانی خورده شوند و نیاز به پوست کندن، خرد کردن و جویدن زیاد نداشته باشند. به این علت معمولا از خوردن فیبر غذایی امتناع میورزند که این امر موجب اختلالات مختلف از قبیل یبوست و در سنین بالاتر افزایش چربیهای نامطلوب خون؛ بروز عوارض قلبی – عروقی و سکته؛ سرطان؛ افزایش فشارخون، چاقی، دیابت و بسیاری عوارض ناگوار دیگر در آنان میشود.
در ایام کنکور و امتحانات پایان سال، کودکان و نوجوانان اکثر اوقات خود را صرف درس خواندن و آمادهسازی برای امتحان میکنند، در نتیجه فرصت کوتاهی را به تغذیه ی خود اختصاص میدهند و با عجله غذا میخورند و غذا را به خوبی نمیجوند. این امر برای سلامت آنان بسیار مضر است؛ زیرا مواد غذایی در دهان در اثر عمل جویدن، خرد و ریز شده و با بزاق آغشته و سپس آماده برای هضم میشوند. حال چنانچه این مرحلهی مهم به خوبی انجام نشود، اولین مرحلهی هضم دچار اختلال میگردد و بار دستگاه گوارش سنگین میشود که پیامد آن بروز ناراحتیهای گوارشی است. در ضمن در افراد چاق که اشتهای کاذب برای غذا خوردن دارند، خوب نجویدن غذا و با عجله غذا خوردن موجب مصرف غذای بیشتر شده و زمینهی مناسبی برای چاقی بیشتر فراهم میکند.
برخی از شاگردان به علت آنکه شبها مطالعه میکنند و دیر به بستر میروند، صبح دیر از خواب برمیخیزند و در نتیجه فرصتی برای خوردن صبحانه ندارند و بدون مصرف صبحانه به مدرسه میروند. این مسأله عوارض زیادی در بردارد، از جمله آنکه موجب افت قندخون میشود که عوارض عصبی از قبیل سستی، بیحالی، خستگی، عصبانیت، بیحوصلگی و افسردگی را به همراه دارد. به خصوص کاهش حافظه و قدرت یادگیری، یکی از اختلالات مهم افت قندخون یا «هیپوگلیسمی» است. بنابراین افرادی که بدون خوردن صبحانه در جلسهی امتحان یا کنکور شرکت میکنند، شانس کمتری برای موفقیت در امتحان دارند.
به هنگام درس خواندن و آماده شدن برای کنکور یا امتحانات پایان سال، معمولا شاگردان دچار اضطراب و استرس زیادی میشوند که این حالات در افراد لاغر موجب کاهش اشتها و عدم مصرف غذای کافی میشود و در نتیجه به شدت لاغری کمک میکند.
در افراد با وزن بالا، استرس باعث پرخوری عصبی شده و منجر به دریافت مقدار زیادی کالری میگردد، که موجب افزایش بیشتر وزن و چاقی میشود.
معمولا در دوران امتحان، افراد خوردن آب را فراموش میکنند و یا از مصرف آب خودداری میورزند. این امر باعث بروز یبوست، اختلال در سلامت پوست و اختلال در واکنشهای بیوشیمیایی داخلی بدن میشود و سلامت شخص را به خطر میاندازد.
عوارض و اختلالاتی که به علت تغذیهی غلط در دوران امتحانات و کنکور ممکن است برای کودکان و نوجوانان پیش آید و سلامت آنان را تهدید کند، عبارتند از:
– کاهش قدرت حافظه و یادگیری و در نتیجه عدم موفقیت در امتحانات؛
– کمخونی؛
– کمبود رشد و کوتاهی قد؛
– کاهش قدرت بینایی؛
– ناراحتیهای عصبی از قبیل بدخلقی، پرخاشگری، بیحوصلگی، خستگی و گیجی، افسردگی؛
– کاهش قدرت مقاومت بدن در برابر عفونتها، که از عوارض آن بیمار شدن مکرر و طولانی شدن دوران بهبودی و ابتلا به امراض مختلف است.
نکاتی که کودکان و نوجوانان در دوران امتحانات و کنکور باید رعایت کنند
استراحت کافی، به خصوص در این دوران که فعالیت فکری زیاد است، بسیار ضروری است. خستگی و بیخوابی از عواملی است که قدرت حافظه و یادگیری را کاهش میدهد.
تحرک جسمی کافی و متعادل، موجب شادابی و قدرت بیشتر حافظه میشود؛ در ضمن از بروز یبوست، چاقی، افزایش چربی های خون و خستگی پیشگیری میکند.
مصرف بیشتر لبنیات از قبیل شیر، ماست، پنیر کم چربی، دوغ و کشک، برای کودکان و نوجوانان که در سنین رشد سریع هستند، ضروری است؛ به خصوص در وعدههای صبحانه، مصرف شیر و پنیر مفید است.
مصرف تمام وعدههای اصلی غذایی یعنی صبحانه، ناهار و شام و میان وعده صبح و عصرانه مفید است و به خصوص حذف وعدههای اصلی غذایی توصیه نمیشود.
استفاده از میوهها و سبزیهای تازه، ماهی، تخممرغ (به میزان متعادل) به حفظ سلامت کودکان و نوجوانان کمک میکند و در ضمن ویتامینها و مواد معدنی لازم را به بدنشان میرساند.
پروتئین موجود در ماهی و تخممرغ از نوع بسیار خوب و با کیفیت بالاست و برای رشد کودکان و نوجوانان ضروری است.
خوردن صبحانه برای همه افراد به خصوص کودکان و نوجوانان لازم است و به تقویت حافظه آنان کمک زیادی میکند.
مصرف آبمیوهها و سبزیهایی مانند مرکبات، گوجهفرنگی و هویج در دوران امتحان مفید است و حاوی ویتامینهای ضروری برای حفظ سلامت، تقویت قدرت حافظه، شادابی و افزایش مقاومت آنان در برابر بیماریها است.
کودکان و نوجوانان باید خود را عادت دهند که وقت کافی برای خوردن غذا در نظر بگیرند. به هنگام غذا خوردن، خود را به برنامههای جنبی مشغول نکنند و از دیدن فیلمهای تلویزیونی پرهیجان و یا گوش کردن به داستانهای مهیج و تکاندهندهای که روی اعصاب اثر نامناسب دارد، بپرهیزند.
بحث و گفتوگو به هنگام غذا خوردن، به خصوص چنانچه با عصبانیت یا هیجان توأم باشد صحیح نیست؛ زیرا موجب اختلال در هضم و جذب و متابولیسم موادغذایی میشود و در نتیجه مانع استفاده کامل سلولها از مواد غذایی میگردد. حفظ آرامش روحی، به خصوص موقع غذا خوردن، به حفظ سلامت انسان و استفادهی بیشتر بدن از مواد غذایی مصرفی کمک میکند. در ضمن از اختلالات گوارشی از قبیل نفخ؛ سنگینی دستگاه گوارش، تهوع و دل درد، پیشگیری میکند.
با تأنی غذا خوردن، داشتن آرامش هنگام صرف غذا و خوب جویدن غذا، از مواردی است که باید به آن توجه زیادی شود و به صورت عادت در انسان، به ویژه در کودکان و نوجوانان درآید.
کودکان و نوجوانان عزیز توجه داشته باشند که دوران امتحان یا کنکور، قسمت طبیعی و عادی زندگی است که لازم است فعالیت فکری بیشتری برای آن صرف شود. این ایام به هیچوجه، دوران بحرانی و خطرناک عمر نیست؛ از این رو در کنار زندگی طبیعی باید با حفظ آرامش، بیشتر به مطالعه پرداخت و خود را برای امتحان آماده کرد.
خدا خیرتون بده! من کلی با این مطلبتون حال کردم و از این مطلب شما تو پژوهشم حسابی استفاده کردم