تغذیه مناسب جهت تقویت حافظه
غذاهای مفید برای افزایش حافظه
قبل از هر چیز باید به این مساله اشاره کرد که ظرفیت یاد گیری و میزان هوش و وسعت اندیشه عمدتا از طریق توارث تعیین می شود و عوامل ارثی در این مساله موثرترند اما عوامل محیطی، شرایط اقلیمی، میزان، نوع و کیفیت غذا نیز تاثیر غیرقابل انکاری روی مساله هوش دارند…
اولین مساله استفاده از منابع حاوی روغن های مایعی است که دربردارنده اسید های چرب امگا 3 هستند. بهترین منبع امگا 3 آبزیان به خصوص ماهیان چرب هستند. دانه های روغنی نظیر بادام، گردو، بادام زمینی، کنجد و تخم کتان هم از منابع اسیدهای چرب امگا 3 هستند. اما اکنون که آلودگی محیط زیست با جیوه مطرح است، نمی توان به خانم های باردار توصیه کرد که زیاد ماهی مصرف کنند اما به جای آن می توانند از منابع گیاهی امگا 3 بهره ببرند.
علاوه بر روغن ها، ویتامین های گروه B نیز در این موضوع دخیل هستند و غلات کامل، جوانه گندم، مخمر آب جو و جگر به عنوان منابع تامین کننده آنها محسوب می شوند.
انواع مغزها
مساله دیگر مادهای به نام لیستین است که عدس، ذرت، شیر، زرده تخم مرغ، تخمه آفتابگردان، جوانه گندم، بادام زمینی، آرد جوی دوسر و جگر گوساله از منابع آن به حساب می آیند. لیستین نقش مهمی در میانجی های عصبی دارد. این ماده با تولید استیل کولین موجب افزایش قدرت حافظه می شود. مخصوصا در نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری مواد حاوی کولین مثل کاهو، کلم و کره بادام زمینی را در جیره هفتگی اشان گنجانده اند.
یکی دیگر از مواردی که روی هوش و تقویت قدرت حافظه موثر است، استفاده از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان هاست. موادی نظیر سبزیجات تازه با خنثی کردن رادیکال های آزاد حالت ارتجاعی رگ ها را حفظ کرده و موجب خون رسانی بهتر به مغز و اعصاب شده و به طور غیرمستقیم از کاهش توانایی فکری جلوگیری می کنند.
روغن سویا
ماده دیگر سویا و بهتر از آن روغن سویا است که هم کلسترول بد خون LDL را کاهش می دهد و هم از اکسیداسیون کلسترول خوب HDL جلوگیری کرده و در کنار آن رادیکال های آزاد را خنثی کرده و از تشکیل پلاک های عروقی جلوگیری می کند. سویا همچنین دارای فیتو استروژنهایی است که در تقویت حافظه موثرند.
بنا به آنچه در طب سنتی آمده است یکی از موادی که در دوران بارداری به افزایش هوش کمک می کند مصرف به اندازه یک دانه عدس کندر است.
یادتان باشد که در بارداری و شیر دهی ذخایر کولین مادر تخلیه می شود و کولین کافی برای رشد مغز در دسترس نیست از این جهت برای حفظ سلامت مادر باید از منابع غذایی حاوی کولین استفاده شود. کولین روی پیامهای عصبی موثر است و سرعت ساخت استیلکولین را برای حفظ قدرت حافظه و فعالیتهای عضلانی افزایش می دهد. از این رو، مادران در دوران شیردهی باید 4 واحد (4 لیوان 240 سیسی) شیر مصرف کنند و علاوه بر این، جگر، تخم مرغ و بادام زمینی بخورند.
آشنایی با گیاهان تقویت کننده حافظه
با چند گیاه تقویت کنندهی حافظه آشنا شوید.
جینکوبیلوبا
مبدا اولیه این گیاه کشور چین است و یکی از معروفترینها برای تقویت مغز و حافظه می باشد. بلندی درخت جینکو تا ارتفاع سی متر هم میرسد و میتواند تا 2000 سال زندگی کند.
این گیاه توانایی یادگیری را بهبود میدهد و عملکرد حافظه را بهتر میکند. توجه داشته باشید که امروزه برای درمان اختلالات درک و درمان بیماریهایی مانند آلزایمر از داروهای تهیه شده با جینکو استفاده میکنند.
مریمگلی
مریمگلی هم برای تقویت حافظه مفید است. این گیاه مدیترانهای با آن گلهای آبی صورتی رنگ خود خواصی دارد که از دورهی باستان طرفدار داشته است. از این گیاه برای درمان مشکلات گوارشی و “التهاب مخاط” استفاده میکنند. علاوه بر اینها مریم گلی برای تقویت حافظه مفید است به طوری که در تهیهی داروهای مربوط به “آلزایمر” استفاده میشود.
چای
چای نیز از آن گیاهان مفید برای حافظه کوتاه مدت و همچنین حافظهی طولانی مدت است. خواص آنتیاکسیدانی آن پیری را به تاخیر میاندازد و با برخی از بیماریهای این دوره یعنی “پارکینسون” و آلزایمر مقابله میکند.
جینسنگ
جینسنگ برای تقویت حافظه ، بالا بردن قدرت تمرکز و همچنین بهبود قدرت درک افراد مفید است.
البته به عقیدهی محققان اثبات تاثیر این گیاه روی حافظه نیازمند بررسیها و پژوهشهای بیشتری است. اما با این حال بسیاری از متخصصان معتقدند که “گیاه جینسینگ” سلامت مغز را بالا میبرد.
این گیاه روی فعالیت “سلولهای مغزی” تاثیر میگذارد و حافظه را تقویت میکند.
میتوانید با پزشک یا داروساز مشورت کرده و از آن ها استفاده کنید.
خوراکی های موثر برای تقویت حافظه
آقای دکتر! آیا با خوردن غذاهای مختلف میتوانیم حافظهمان را تقویت کنیم؟
بله، تغذیه به روشهای مختلف روی حافظه انسان تاثیر میگذارد.
چه موادی باعث تقویت حافظه میشوند؟
ماهی به علت داشتن چربی امگا3، گوشت قرمز و گوشت انواع پرندگان به دلیل داشتن آهن، ویتامین C موجود در میوهها و سبزیجاتی مانند مرکبات، توتفرنگی، گریپفروت، انار، گوجهفرنگی، کلم بروکلی، هویج و سویا به علت تاثیر آن در بهبود عملکرد سلولهای عصبی، ویتامینهای گروه B بهویژه B6 و B12 و تیامین که در مخمر، جوانه گندم، برنج قهوهای، دانه سویا، جوی دوسر، عدس، تخمه آفتابگردان و گردو وجود دارند، روی که منبع آن گوشت، جگر، غلات سبوسدار، محصولات سویا، لوبیای خشک، تخممرغ، پنیر، حبوبات و سبزیجات سبز تیره و زرد است و ید که بر عملکرد غده تیرویید اثر میگذارد.
به امگا3 اشاره کردید، این چربی چطور باعث تقویت حافظه میشود؟
اسیدهای چرب امگا 3، باعث حفاظت غشای خارجی سلولهای عصبی میشوند و مغز انسان میتواند فعالیتهای خود را بهتر انجام دهد.
امگا 3 غیر از ماهی در چه مواد غذایی دیگری وجود دارد؟
منبع امگا 3، ماهیهای آزاد مانند سالمون، ساردین، میگو و شاهماهی است و از دیگر منابع میتوان به انواع مغزها، سویا، روغن بادام زمینی و روغن زیتون اشاره کرد. البته مقدار کمی از آن هم در تخم دانه کتان یا مغز گردو یا برخی روغنهای گیاهی مثل روغن کنجد هم وجود دارد.
آیا مصرف مکمل آن هم مفید است؟
بله، مصرف مکمل امگا3 نیز میتواند موثر باشد.
به مصرف گوشتها به دلیل داشتن آهن اشاره کردید. آهن چه نقشی در این میان بازی میکند؟
به اثبات رسیده افرادی که دچار فقر آهن هستند و کمخونی دارند، دچار عدم تمرکز و کاهش قدرت یادگیری میشوند. زیرا در مبتلایان به کمخونی ناشی از فقر آهن، اکسیژن کافی به سلولهای مغزی نمیرسد و همین مساله باعث میشود فرد به عارضه کمحافظگی دچار شود.
آهن جز در انواع گوشت در چه مواد غذایی دیگری یافت میشود؟
زردآلو، آلو، حبوبات، سویا، تخم کدو و محصولات دریایی، البته میزان آهن در گوشت قرمز و گوشت شترمرغ بیشتر است!
آیا برخی بیماریهای داخلی هم میتوانند باعث افت حافظه شوند؟
بله، مثلا اختلالات متابولیسمی ید روی حافظه تاثیر میگذارند. این موضوع بیشتر به فعالیت غده تیرویید بستگی دارد. وقتی فردی دچار اختلالات عملکرد غده تیرویید و متابولیسم ید میشود، باید همزمان با دارودرمانی غذاهای غنی از ید مثل انواع ماهی و نمک یددار مصرف کند تا بهبود یابد.
درست است که با گرسنهشدن قدرت تمرکز و حافظهمان کم میشود؟
بله. بهطور کلی، گرسنگی هم بر قدرت حافظه و هم تمرکز اثر منفی دارد. وقتی فردی گرسنه میشود اگر به موقع غذا نخورد، قندخونش پایین میآید و تمرکز و قدرت یادگیریاش را از دست میدهد. سوخت منحصربهفرد مغز ما نوعی قند به نام گلوگز است. گلوگز از تجزیه نشاسته سیبزمینی و غلات بهدست میآید. وقتی ما به اندازه کافی غذا نمیخوریم و نشاسته کافی دریافت نمیکنیم، این قند تامین نمیشود و وقتی سوخت مغز تامین نشود فرد بیحوصله است و قدرت تمرکز و یادگیریاش را از دست میدهد. به همین دلیل مهم است ما حتی اگر اضافه وزن داریم 3 وعده غذاییمان را بخوریم یعنی هیچیک از وعدههای صبحانه، ناهار و شام را حذف نکنیم.
چه عادتهای غذاییای برای حافظه ما مضر هستند؟
مصرف لبنیات همراه با غذاهای آهندار یا قرص آهن مضر است. نباید در وعده ناهار و شام شیر مصرف کنیم و همرا با شام و ناهار حداکثر یک پیاله ماست یا یک لیوان دوغ بخوریم. مصرف چای بعد از غذا نیز جذب آهن و روی را مختل میکند در نتیجه فرد کمخون میشود. مصرف نوشابههای کولادار همراه غذا نیز همین اثر را دارند.
آیا چاقی یا لاغری هم در میزان حافظه موثر است؟
چاقی و اضافه وزن و لاغری به معنی بدخوری و کمبود موادمغذی در بدن است و هر دو برای حافظه مضرند. داشتن رژیم غذایی متعادل در هر سنی و نظم غذایی میتواند به ما در داشتن حافظهای قوی کمک کند.
بهترین وعدهای که قدرت تمرکز را در انسان بالا میبرد، کدام است؟